Kỳ thi chọn họ sinh giỏi cấp tỉnh môn Ngữ văn Lớp 12 (Chuyên) - Năm học 2021-2022 - Sở GD&ĐT Lạng Sơn (Có đáp án)

Nội dung text: Kỳ thi chọn họ sinh giỏi cấp tỉnh môn Ngữ văn Lớp 12 (Chuyên) - Năm học 2021-2022 - Sở GD&ĐT Lạng Sơn (Có đáp án)

1. SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO KỲ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI CẤP TỈNH LẠNG SƠN LỚP 12 NĂM HỌC 2021 - 2022 Môn thi: Ngữ văn lớp 12 Chuyên ĐỀ CHÍNH THỨC Thời gian: 180 phút (không kể thời gian giao đề) (Đề thi gồm 01 trang, 02 câu) Câu 1 (8,0 điểm) Giữa thế kỉ 20, nhà toán học cũng đồng thời là nhà khí tượng học Edward Norton Lorenz đã nhập các chỉ số thời tiết vào máy tính theo kiểu làm tròn con số. Ví dụ chỉ số 0,56123 được ông nhập tròn lại thành 0,56 với suy nghĩ những con số còn lại là những phần trăm li ti bé nhỏ, không đáng kể gì. Ấy vậy mà một tập hợp những dữ liệu được làm tròn sau đó đã cho ra một kết quả dự báo hoàn toàn khác so với dữ liệu gốc, dù giá trị làm tròn của mỗi dữ liệu là không đáng kể. Từ đây, Lorenz kết luận: việc cố gắng dự báo thời tiết xa hơn một tuần là vô tác dụng, bởi những diễn biến cụ thể của thời tiết với hệ thống dữ liệu ban đầu có độ nhạy cảm rất cao. Sau đó, Lorenz phát biểu điều này bằng câu nói nổi tiếng: “Chỉ cần một con bướm đập cánh ở Brazil có thể gây ra một cơn lốc xoáy ở Texas.” (Trích Tại sao một cánh bướm có thể tạo nên một cuộc cách mạng?, Phan Đăng, 39 câu hỏi dành cho người trẻ, NXB Kim Đồng, 2021, tr. 214) Hiệu ứng cánh bướm được đề cập trong đoạn trích trên gợi cho anh/chị suy nghĩ gì về những cú hích nhỏ trong cuộc sống? Câu 2 (12,0 điểm) Nhà phê bình Hoài Thanh cho rằng: Cuộc đời phù phiếm và chật hẹp của cá nhân vì văn chương mà trở nên thâm trầm và rộng rãi đến trăm nghìn lần. Trong diễn từ Nobel, nhà văn Peter Handke gửi gắm quan niệm: Văn chương bảo vệ tâm hồn. Từ những phát biểu trên, anh/chị có suy nghĩ gì về sức mạnh của văn chương đối với con người? Hết Họ và tên thí sinh: Số báo danh: Chữ kí giám thị số 1: Chữ kí giám thị số 2:
2. - Bên cạnh sức mạnh, những cú hích nhỏ cũng có thể tạo nên dư chấn dữ dội, gây tổn 1,0 thương sâu sắc cho người khác, tổn thất lớn cho xã hội. Lưu ý: Thí sinh cần lấy dẫn chứng minh họa để làm sáng tỏ cho luận điểm. 4. Bàn luận, mở rộng vấn đề 2,0 - Những cú hích nhỏ thường xuất hiện thoáng qua, trong những cảnh huống bình 0,5 thường, quen thuộc. Vì vậy, để tạo nên hay nắm bắt được cú hích tích cực không quá khó khăn nhưng cần nhạy bén, táo bạo; ta cũng có thể vô tình tạo ra cú hích tiêu cực nếu thiếu thận trọng. - Phê phán thái độ phiến diện, chỉ chăm chú hướng tới những điều vĩ mô mà xem thường, 0,5 bỏ qua những cú hích nhỏ. - Coi trọng những cú hích nhỏ trong cuộc đời không đồng nghĩa với thái độ cẩn trọng thái 0,5 quá, dè chừng với mọi điều nhỏ nhặt. - Bản thân mỗi người hãy biết tạo ra những cú hích và khi có cú hích đến với mình, hãy 0,5 biến nó thành lực đẩy để tiến nhanh, tiến xa hơn. 5. Kết thúc vấn đề nghị luận 0,5 I. Về kĩ năng: Thí sinh biết cách làm bài văn nghị luận về ý kiến bàn về một vấn đề lí luận văn Câu 2 học. Lập luận chặt chẽ, diễn đạt mạch lạc, trong sáng, có chất văn, không mắc lỗi chính tả, dùng (12,0 từ, ngữ pháp điểm) II. Về kiến thức: Thí sinh có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau nhưng cần đảm bảo các yêu cầu sau: 1. Giới thiệu vấn đề nghị luận 0,5 2. Giải thích ý kiến 2,0 - Văn chương: tác phẩm nghệ thuật được nhà văn sáng tạo bằng chất liệu ngôn từ và 0,5 phương tiện là hình tượng nghệ thuật. - Cuộc đời phù phiếm và chật hẹp của cá nhân vì văn chương mà trở nên thâm trầm và 0,5 rộng rãi đến trăm nghìn lần: Nhờ văn chương mà con người cá nhân với giới hạn nhất định về nhận thức được trải nghiệm cuộc sống, sống thêm nhiều cuộc đời, biết thêm nhiều thời đại, khám phá những điều mới mẻ về cuộc sống và chính mình, giúp tinh thần con người thoát khỏi sự nghèo nàn, tẻ nhạt, đơn điệu. Từ đó, trí tuệ, tâm hồn con người được mở rộng ra, lớn thêm lên, sâu sắc hơn. Văn chương giúp ta trải nghiệm cuộc sống ở những tầng mức và những chiều sâu đáng kinh ngạc (Thanh Thảo). - Văn chương bảo vệ tâm hồn: Văn chương khơi dậy chất người trong con người, làm 0,5 nảy nở những xúc cảm cao đẹp, giúp con người hướng thiện, vươn tới những giá trị cao cả, giúp con người sống “ra người” hơn, sống tốt hơn (Thanh Thảo). => Hai ý kiến trên khẳng định, đề cao các chức năng nhận thức và chức năng giáo dục 0,5 của văn học: Văn chương có sứ mệnh cao cả là làm giàu nhận thức của con người về thế giới xung quanh, về chính bản thân mình; bồi đắp, giáo dục, nâng đỡ, thanh lọc tâm hồn con người. 3. Bình luận 2,0 * Khẳng định: Hai kiến đúng đắn, sâu sắc, là sự đúc kết từ trải nghiệm văn học những 0,25 nhà phê bình, nhà văn lớn trong quá trình nghiên cứu, sáng tác văn chương.