Đề khảo sát học sinh giỏi môn Ngữ văn Lớp 8 (Lần 1) - Năm học 2021-2022 - Phòng GD&ĐT Thiệu Hóa (Có hướng dẫn chấm)

Nội dung text: Đề khảo sát học sinh giỏi môn Ngữ văn Lớp 8 (Lần 1) - Năm học 2021-2022 - Phòng GD&ĐT Thiệu Hóa (Có hướng dẫn chấm)

1. PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐỀ KHẢO SÁT LẦN 1 THIỆU HÓA HỌC SINH GIỎI LỚP 8 NĂM HỌC 2021 - 2022 Môn thi: Ngữ văn (ĐỀ CHÍNH THỨC) Thời gian: 150 phút (không kể thời gian giao đề) Ngày thi: 28/02/2022 I. PHẦN ĐỌC HIỂU (6.0 điểm): Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu: “Chưa chữ viết đã vẹn tròn tiếng nói Vầng trăng cao đêm cá lặn sao mờ Ôi tiếng Việt như đất cày , như lụa Óng tre ngà và mềm mại như tơ Tiếng tha thiết nói thường nghe như hát Kể mọi điều bằng ríu rít âm thanh Như gió nước không thể nào nắm bắt Dấu huyền trầm , dấu ngã chênh vênh” (Lưu Quang Vũ – Tiếng Việt) Câu 1. (1.0 điểm): Xác định phương thức biểu đạt chính và thể thơ của đoạn trích trên? Câu 2. (2.0 điểm): Chỉ ra và phân tích tác dụng của biện pháp tu từ được sử dụng chủ yếu trong đoạn trích. Câu 3. (1.0 điểm): Đoạn trích thể hiện thái độ, tình cảm gì của tác giả đối với tiếng Việt? Câu 4. (2.0 điểm): Từ nội dung đoạn thơ, trình bày suy nghĩ của em về trách nhiệm giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt ở giới trẻ ngày nay. II. PHẦN LÀM VĂN Câu 1. (4.0 điểm): Có ý kiến cho rằng: Cuộc sống là nguyên liệu thô, chúng ta là những nghệ nhân. Nhào nặn nên một tác phẩm tuyệt đẹp hay một vật thể xấu xí tất cả đều nằm trong tay chúng ta. Trình bày suy nghĩ của em về ý kiến trên bằng đoạn văn (khoảng 200 chữ). Câu 2. (10.0 điểm): Bàn về thơ, Xuân Diệu cho rằng: “Người đọc muốn rằng thơ phải xuất phát từ thực tại, từ đời sống, nhưng phải đi qua một tâm hồn, một trí tuệ và khi đi qua như vậy, tâm hồn, trí tuệ phải in dấu ấn vào đó thật sâu sắc, càng cá thể, càng độc đáo, càng hay”. (Xuân Diệu, Toàn tập, Tập 5, NXB Văn học, Hà Nội, 2001, tr 36). Em hiểu ý kiến trên như thế nào? Qua bài thơ Khi con tu hú của nhà thơ Tố Hữu (Ngữ văn 8, Tập 2, NXB Giáo dục), hãy làm sáng tỏ ý kiến trên. Liên hệ với bài thơ Tức cảnh Pác Bó (Hồ Chí Minh). HẾT PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HƯỚNG DẪN CHẤM ĐỀ KHẢO SÁT ĐỘI TUYỂN THIỆU HÓA HỌC SINH GIỎI LỚP 8 NĂM HỌC 2021 - 2022
2. - Đây là một quan điểm sống tích cực, mạnh mẽ và sâu 2.5 sắc. - Cuộc sống luôn mang trong mình những bộn bề, phức tạp, nếu chúng ta sống một cách chủ động và tích cực, biết gạn lọc những cái xấu, tận dụng và phát huy những điều tốt đẹp, biến khó khăn, thử thách thành cơ hội thì ta sẽ có một tác phẩm cuộc đời mình thật tuyệt đẹp. - Nếu buông xuôi và phó mặc, bị động và để cuộc sống trôi đi, khi ấy tác phẩm cuộc đời của mỗi chúng ta chỉ là những vật thể xấu xí. 3. Mở rộng: - Mở rộng và nêu phản đề: Tuy nhiên, không phải lúc nào, không phải với bất cứ ai, muốn trở thành thế nào cũng 0.25 được. Tác phẩm cuộc đời của mỗi người còn chịu sự tác động không nhỏ của hoàn cảnh khách quan. 4. Liên hệ bản thân và rút ra bài học. Mỗi người phải chủ động trang bị kiến thức, rèn luyện cách sống bản lĩnh, có lí tưởng, có ước mơ. Hãy cố gắng trở thành những nghệ nhân chuyên tâm và tài hoa nhất để 0.5 làm nên tác phẩm tuyệt đẹp cho cuộc đời mình. 2 a. Yêu cầu về kĩ năng: Học sinh hiểu đúng yêu cầu của đề bài . - Đảm bảo là một văn bản nghị luận văn học có bố 0.5 cục 3 phần rõ ràng , kết cấu chặt chẽ. Biết phân tích dẫn chứng, so sánh , đánh giá để làm sáng tỏ vấn đề. Hành văn trôi chảy, văn viết có cảm xúc. - Những bài viết có cách diễn đạt độc đáo, có suy nghĩ 0.5 riêng, sáng tạo. b. Yêu cầu về kiến thức: Bài viết có thể trình bày theo 9.0 nhiều cách khác nhau nhưng cơ bản đáp ứng được những nội dung sau: 1. Giải thích ý kiến: 0.5 - Nguồn gốc của thơ ca “phải xuất phát từ thực tại”: thơ được sinh ra từ trong hiện thực cuộc đời, từ thế giới tình cảm của con người, là người thư kí trung thành của tâm hồn con người. Nhưng hiện thực đó “phải đi qua một tâm hồn, một trí tuệ” là hiện thực được cảm nhận qua lăng kính chủ quan của người nghệ sĩ. Thơ chính là “hình ảnh chủ quan của thế giới khách quan”. - Nội dung của thơ ca phải thể hiện được tình cảm và tư tưởng (tâm hồn, trí tuệ) của thi nhân để rồi đưa tình cảm tư tưởng đó đến với người đọc. Thơ chính là tiếng nói của một cái tôi cá nhân trước cuộc đời.
3. 2. Chứng minh: 5.5 - Giới thiệu tác giả Tố Hữu và bài thơ “Khi con tu hú” - “Khi con tu hú” “xuất phát từ thực tại”: bài thơ được viết tháng 7/1939, lúc người chiến sĩ cách mạng trẻ tuổi Tố Hữu đang say sưa với lí tưởng thì bị bắt giam vào nhà lao Thừa Phủ (Huế). Thực tại bị giam cầm trong lao tù đầy ngột ngạt, uất ức - “Khi con tu hú” “thể hiện vẻ đẹp tâm hồn, trí tuệ” của Tố Hữu: + Bức tranh mùa hè khoáng đạt, rộn rã âm thanh, rực rỡ sắc màu, ngọt ngào hương vị, được cảm nhận bằng tất cả các giác quan; qua tâm tưởng của người tù cách mạng; thể hiện tâm hồn tinh tế và nhạy cảm trước vẻ đẹp của thiên nhiên với trí tưởng tượng phong phú. + Tâm trạng của người tù: ngột ngạt, uất ức cao độ, được thể hiện bằng hành động cụ thể (muốn đạp tan phòng), bộc lộ khát khao tự do mãnh liệt, ý chí chiến đấu để giành lại tự do. - “Khi con tu hú” in dấu ấn rõ nét vẻ đẹp sáng tạo, độc đáo của thơ Tố Hữu: thể thơ lục bát mềm mại, kết cấu đầu cuối tương ứng, nhịp thơ thay đổi bất thường (khổ cuối) 3. Liên hệ: 2.0 - Giới thiệu khái quát về Hồ Chí Minh và bài thơ “Tức cảnh Pác Bó” - “Tức cảnh Pác Bó” “xuất phát từ thực tại”: tháng 2/1941, Bác Hồ về nước sau hơn ba mươi năm bôn ba nước ngoài tìm đường cứu nước. Địa điểm đầu tiên Người đặt chân về là hang Cốc Bó (hang Pác Bó- Cao Bằng), sống và làm việc trong điều kiện hết sức khó khăn, công việc thì phức tạp bộn bề. - “Tức cảnh Pác Bó” “thể hiện vẻ đẹp tâm hồn, trí tuệ” của tác giả:yêu thiên nhiên, hòa mình vào thiên nhiên, phong thái ung dung, niềm tin mãnh liệt vào tương lai tươi sáng của sự nghiệp cách mạng. - “Thực tại” trong “Tức cảnh Pác Bó” “in dấu ấn của tác giả” qua một hình thức nghệ thuật độc đáo: thể thơ, nhịp thơ, kết cấu đăng đối hài hòa cân xứng, ngôn ngữ tự nhiên, giọng điệu hóm hỉnh